Toprak-Web
Toprak-Web

Toprak-Web

Yapım ve Çekim Eki

 

1-Yapım Ekleri
 
Eklendiği sözcüğün anlamını değiştiren eklerdir. Bir sözcükten yeni anlamlı başka sözcük türetir. Yapım ekleri dörde ayrılır:
  1.  
    İsimden isim yapım ekleri
 
“-cı, -lık, -lı, -ce, -daş….”
 
Örnek:
 
İz-ci, diş-çi, aş-çı
 
Ön-lük, diz-lik, boş-luk
 
Akıl-lı, yol-suz, iş-siz
 
Türk-çe, yurt-taş, vatan-daş….
 
 
  1.  
    İsimden fiil yapım ekleri
 
“-la, -laş, -lan, -a, -l…..”
 
Örnek:
 
Baş-la, buhar-laş, akıl, lan
 
İnce-l, dar-al, kan-a, yaş-a
 
 
  1.  
    Fiilden isim yapım ekleri
 
“-i, ici, -im, gin, -me, -mek, -iş, -en…..”
 
Örnek:
 
Gez-i, yaz-ı, koş-u
 
Geç-im, seç-im, öl-üm
 
Gez-gin, bit-kin, düş-kün
 
Var-ış, giy-ecek, bak-ış….
 
 
  1.  
    Fiilden fiil yapım ekleri
 
“-ş, -il, -n, -dir, -ar, -t…..”
 
Örnek:
 
Ağla-ma, ağla-ş, kaç-ış
 
Ara-n, gez-dir, yaz-dır
 
Oku-t, ara-t, bekle-t…
 
 
  1.  
    Çekim Ekleri
 
Eklendiği sözcüğün anlamını değiştirmeyen eklerdir. Çekim ekleri iki türlüdür.
 
A) İsim çekim ekleri
 
B ) Fiil çekim ekleri
sesli kitap100 (yüz) temel eser
orkhon turkic
 
İsim Çekim Ekleri

 

İsim türünden sözcüklere gelen çekim ekleridir. Başlıca isim çekim ekleri şunlardır:

 
 
  •  
    Çoğul ekleri: -lar, ler eklendiği sözcüğü sayı bakımından çoğaltır. Anlamını değiştirmez.
 
Ev-ler okul-lar ağaç-lar…….
  •  
    İlgi ekleri(tamlayan ekleri): -ın, in, un, ün…….
 
Ağacın (gövdesi) arabanın (hızı)
  •  
    İyelik ekleri: Bir varlığın, bir nesnenin kime ait olduğunu bildiren eklerdir.
 
Ev-im (benim) yolcu-su(onun)
 
araba-n(senin
  •  
    Hal (durum) ekleri:
 
 
 
Yalın hal: bir sözcüğün hiç ek almamış halidir. ağaç, elma,sıra
 
Belirtme hali: -i, -ı, -u, -ü, ekiyle yapılır. evi, arabayı, yolu,
 
Yönelme hali: -a, -e ekiyle yapılır. okula, eve, sınıfa, maça,
 
Bulunma hali: -da, -de, -ta, -te ekleri getirilerek yapılır. evde, okulda,
 
Ayrılma hali: -dan, den, -tan, -ten ekleriyle yapılır. evden, okuldan, sınıftan,
  •  
    Eşitlik eki: -ca, -ce. sınıfça, evce, ailece, topluca,
 
 
  1.  
    Fiil Çekim Ekleri
 
Fiillere getirilen zaman, kip ve şahıs ekleridir.
büyük ünlü uyumu
yazım kuralları.
 
Zaman Ekleri:
 
Şimdiki zaman: -yor
 
Öğrenilen geçmiş zaman: -mış, miş
 
Görülen geçmiş zaman: -dı, -di
 
Gelecek zaman: -acak, ecek
 
Geniş zaman:-r, -ar, -er
 
 
 
Kip Ekleri:
 
Gereklilik kipi: -meli, -malı
 
İstek kip: -a, -e
 
Şart kipi: -sa, se
 
Emir kipi. Eki yok.
 
 
 
Şahıs Ekleri:
 
1. tekil şahıs: ben
 
2. tekil şahıs: sen
 
3. tekil şahıs: o
 
1. çoğul şahıs: biz
 
2. çoğul şahıs: siz
 
3. çoğul şahıs: onlar
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol